Κανένας προγραμματισμός λόγω οικονομικών δυσχερειών για το πρόγραμμα των καλοκαιρινών παραστάσεων στην Επίδαυρο 
Σκηνικό διάλυσης επικρατεί στο Ελληνικό Φεστιβάλ παρ' ότι αυτή την εποχή θα έπρεπε να είναι έτοιμο το πρόγραμμα του 2012. Ποιες εκδηλώσεις, ποια συγκροτήματα, ποιοι καλλιτέχνες και ποια τα θεάματα που θα παρουσιάσουν, ακόμη ποιος θα είναι ο προϋπολογισμός του, πόσα χρήματα οφείλει προς τρίτους και πού θα βρεθούν είναι ερωτήματα που τίθενται - χωρίς απάντηση.

Ούτε καν σχεδιασμός του προγράμματος φαίνεται να υπάρχει, ο ίδιος ο διευθυντής του κ. Γιώργος Λούκος παραμένει επί μακρά διαστήματα του έτους στο εξωτερικό και η όλη διοργάνωση βρίσκεται στον αέρα. Το Φεστιβάλ δοκιμάζεται άσχημα και μάλιστα σε μια εποχή που οι γενικότερες συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες. Κανένας δεν αμφιβάλλει βεβαίως ότι στο τέλος η διοργάνωση θα διεξαχθεί έστω και όπως-όπως, αλλά το ζητούμενο δεν είναι αυτό. Οι ευθύνες δεν καταλογίζονται στη διεύθυνσή του μόνον αλλά και στο υπουργείο Πολιτισμού, καθώς ούτε σε οικονομικό επίπεδο ούτε και σε αυτό της προσαρμογής στα σημεία των καιρών μπορούν να συντονιστούν.

Ουδέν έχει ανακοινωθεί επισήμως για την εφετινή επιχορήγηση του Ελληνικού Φεστιβάλ. Ανεπισήμως μόνον, ότι η επιχορήγηση από τον τακτικό προϋπολογισμό θα είναι 3,2 εκατ. ευρώ συν το ποσό που προέρχεται από τις εισπράξεις των καζίνο (αποδίδονται βάσει νόμου) και το οποίο είναι αισθητά μεγαλύτερο. Χωρίς προϋπολογισμό όμως πρόγραμμα δεν γίνεται. Οσο για την πρόταση του υπουργείου για την ένταξη ορισμένων εκδηλώσεων του Φεστιβάλ στο ΕΣΠΑ Αττικής, ώστε να χρηματοδοτηθεί μέσω κοινοτικών κονδυλίων, μπορεί να ήταν βεβιασμένη, από την άλλη όμως φαίνεται ότι δίνει μία διέξοδο η οποία ωστόσο δεν έτυχε εκμετάλλευσης.

Οικονομικά στοιχεία για το 2011 προς το παρόν δεν υπάρχουν, αφού εκ του νόμου υπάρχει περιθώριο ακόμη για την κατάθεσή τους. Πληροφορίες μόνο συγκεντρώνονται, οι οποίες δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Η σοβαρότερη εξ αυτών είναι ότι χρέη 6 εκατ. ευρώ (εκ μεταφοράς και από παλαιότερα έτη) ακολουθούν το Φεστιβάλ ως και σήμερα. Αν ευθύνεται το υπουργείο Πολιτισμού, που έχει καθυστερήσει την καταβολή των επιχορηγήσεων, είτε το Φεστιβάλ έπεσε έξω στους υπολογισμούς του (ή και στη διαχείριση), είτε συμβαίνουν όλα μαζί, είναι επί του παρόντος άγνωστο. Στο ερώτημα εξάλλου πώς θα καλυφθούν αυτά τα χρέη δεν υπάρχει απάντηση, αφού ο μόνος τρόπος θα ήταν μία έκτακτη επιχορήγηση από το υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο όμως τηρεί σιγή ασυρμάτου.

Από την άλλη φυσικά αποτελεί ανειλημμένη υποχρέωση του υπουργείου Πολιτισμού η επιχορήγηση για τη διεξαγωγή του Φεστιβάλ, ενός θεσμού που για περισσότερο από μισό αιώνα «δημιουργεί» πολιτισμό με εκδηλώσεις στο Ηρώδειο και την Επίδαυρο συνεισφέροντας στην καλλιτεχνική ανάπτυξη του τόπου και συμβάλλοντας στον τουρισμό. Η διαφορετική τροπή εξάλλου στη φιλοσοφία του, την οποία έχει δώσει τα τελευταία χρόνια ο κ. Γιώργος Λούκος, προσθέτοντας νέους χώρους πέραν του «κλασικού» Ηρωδείου με τη δημιουργία δύο θεάτρων στην Πειραιώς 260 και προτείνοντας λιγότερο συμβατικά θεάματα, έχει στοχεύσει στο «άνοιγμα» του Φεστιβάλ σε ένα καινούργιο κοινό.

Το στοίχημα

Το σοβαρό ζήτημα όμως της «εξόδου» του Φεστιβάλ Αθηνών στο εξωτερικό δεν αντιμετωπίστηκε καθόλου, ιδιαίτερα μάλιστα σε εποχές που η προβολή μίας «άλλης» Αθήνας - και μιας «άλλης» Ελλάδας - στο διεθνές κοινό είναι επιβεβλημένη. Γιατί το Φεστιβάλ Αθηνών έχει χάσει από νωρίς το στοίχημα της πολιτιστικής προβολής της Αθήνας και της Επιδαύρου στο εξωτερικό, παρ' ότι λόγω ακριβώς του μεγάλου πλεονεκτήματος των υποδομών του, δηλαδή των αρχαίων θεάτρων, θα μπορούσε να το κάνει διάσημο.

Αντιθέτως έμεινε στα επίπεδα της εγχώριας παραγωγής και κατανάλωσης, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Στο έλλειμμα αυτό ουδεμία υπήρξε η συμβολή του κ. Λούκου, το αντίθετο. Γιατί το δικό του σκεπτικό κινήθηκε σε διαφορετική κατεύθυνση στοχεύοντας στη σύγχρονη και ενίοτε εναλλακτική, αλλά κυρίως εγχώρια δημιουργία με αποτέλεσμα να παραμείνει η εσωστρέφεια, απλώς με άλλο πρόσωπο.

Θεαματικά αποτελέσματα εξάλλου και ως προς τις εισπράξεις δεν έχουν υπάρξει και αυτό έχει προβληματίσει ιδιαίτερα το υπουργείο, ενώ οι ασάφειες στον χειρισμό των οικονομικών έχουν προκαλέσει αρνητικά σχόλια. Γιατί το κράτος οφείλει μεν να στηρίζει φορείς όπως το Φεστιβάλ, η Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο κτλ., η συσσώρευση όμως χρεών, ιδιαίτερα στην εποχή που διανύεται, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί. Σε κάθε περίπτωση η λύση δεν είναι η σιωπή, απαιτούνται απαντήσεις και πρωτοβουλίες.

Κέρδη, ζημίες και αγωγές

Ορισμένα στοιχεία που δείχνουν την πορεία του Φεστιβάλ έρχονται από τα επίσημα πεπραγμένα του. Με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών υποβλήθηκαν στο υπουργείο Ανάπτυξης τα οικονομικά στοιχεία του Ελληνικού Φεστιβάλ ΑΕ για το έτος 2010. Οπως προκύπτει από την αναλυτική παράθεση αυτών των στοιχείων η λειτουργία του Φεστιβάλ στηρίζεται αποκλειστικά στην κρατική επιχορήγηση και άνευ αυτής δεν θα ήταν δυνατόν να διεξαχθεί, αφού τα έσοδά του από τις εκδηλώσεις δεν είναι δυνατόν να καλύψουν το κόστος του.

Συγκεκριμένα το Ελληνικό Φεστιβάλ έλαβε για το 2010 κρατική επιχορήγηση ύψους 3.671.600 ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό, 5.211.711 ευρώ από τα καζίνα (αποδίδονται βάσει νόμου) και από άλλες πηγές 377.965 ευρώ, διαχειρίστηκε δηλαδή ποσό 9.261.276 ευρώ.

Οι εισπράξεις από τα εισιτήρια όμως αλλά και από την παραχώρηση κάποιων χώρων του σε τρίτους ήταν 4.582.951, ενώ το κόστος των εκδηλώσεων ανήλθε σε 10.000.297 ευρώ. Υπάρχει δηλαδή μια διαφορά της τάξεως των 5.417.346 ευρώ. Παρ' όλα αυτά και με τον συμψηφισμό των επιχορηγήσεων στην έκθεση του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας, της οποίας πρόεδρος και καλλιτεχνικός διευθυντής είναι ο κ. Γιώργος Λούκος, εμφανίζεται κέρδος 417.630 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «κερδοφόρα» μία εταιρεία της οποίας η επιβίωση εξαρτάται από επιχορηγήσεις.

Αγνωστο είναι εξάλλου αν και πώς έχουν διευθετηθεί οι αγωγές τρίτων (τράπεζες και μία ασφαλιστική) προς την εταιρεία, συνολικού ύψους 2.181.824 ευρώ μόνο για το 2010.

Πηγή: ΒΗΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (ένθετο Πολιτισμός)